dinh dưỡng dành cho người bệnh

Bệnh ung thư và quy tắc dinh dưỡng quan trọng tốt cho sức khỏe

8 phút, 54 giây để đọc.

Bệnh ung thư cũng như các phương pháp điều trị ung thư (xạ trị, hóa trị, phẫu thuật…) ảnh hưởng đến quá trình cung cấp dinh dưỡng và chuyển hóa của bệnh nhân. Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc kéo dài tuổi thọ và nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân ung thư. Có tới 50 – 80% bệnh nhân ung thư bị sụt cân và 20% bệnh nhân ung thư tử vong do suy dinh dưỡng nặng. Vì vậy, bệnh nhân ung thư cần được chăm sóc dinh dưỡng sớm và tích cực để bù đắp lượng cân nặng đã giảm, duy trì sức khỏe và được can thiệp điều trị tốt hơn.

Trong quá trình điều trị khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng của cơ thể bị giảm sút… dẫn đến suy dinh dưỡng. Kết quả là bệnh nhân gầy, mệt mỏi, không đủ sức để chống lại nhiễm trùng và không thể chịu đựng được việc điều trị ung thư nặng nề. Ăn quá ít chất đạm, quá ít năng lượng là vấn đề rất thường gặp ở bệnh nhân ung thư. Trong khi đó, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng giúp người bệnh nhanh lành, chống nhiễm trùng và cung cấp năng lượng để cơ thể tồn tại.

Qua bài viết này hy vọng tất cả mọi người sẽ có cách nhìn mới về chế độ dinh dưỡng cho bệnh ung thư. Điều trị hiệu quả, kết hợp ăn uống hợp lí để có thể đẩy lùi tế bào ung thư hiệu quả. Góp phần kéo dài tuổi thọ, đánh bại bệnh tật.

Chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư

Theo nghiên cứu của Viện Nghiên cứu phòng chống ung thư, ở Việt Nam hiện nay, rất nhiều bệnh nhân ung thư không được chăm sóc dinh dưỡng đúng trong suốt thời gian trị bệnh nên đã dẫn đến tình trạng sụt cân, suy dinh dưỡng và suy kiệt trầm trọng hơn. Nhiều nghiên cứu trên thế giới đã chỉ ra rằng chỉ cần sụt 5% cân nặng đã rút ngắn 1/3 thời gian sống của bệnh nhân. Tình trạng phổ biến trên đa số bệnh nhân ung thư hiện nay chính là suy kiệt cơ thể. Đây có thể là phản ứng phụ của quá trình điều trị hoặc do tâm lý chán nản, lo lắng của người bệnh nhưng phần nhiều là do chính khối u gây ra.

Khối u làm thay đổi chuyển hoá bình thường của cơ thể, làm cơ thể tiêu hao năng lượng nhiều hơn, các tế bào, mô của cơ thể bị phá huỷ, bao gồm cả các khối cơ. Nhiều bệnh nhân không thể theo hết được các liệu pháp điều trị do cân nặng và thể lực bị suy giảm trầm trọng. Điều này ảnh hưởng lớn tới hiệu quả điều trị và làm giảm thời gian sống của người bệnh. Đồng thời, nó cũng làm tăng tỷ lệ biến chứng, nhiễm trùng và dẫn đến tử vong của bệnh nhân ung thư.

Đảm bảo chế độ dinh dưỡng cho bệnh ung thư

Để đảm bảo dinh dưỡng hợp lý, người bệnh cần phải ăn uống đầy đủ thực phẩm đảm bảo các nhóm chất: đạm – bột đường – béo – vitamin, khoáng chất – nước. Một chế độ ăn nhiều cá, rau, ít thịt, thêm dầu thực vật, uống nhiều nước và vận động, tập thể dục thể thao….sẽ giúp cơ thể đủ chất dinh dưỡng và sức khoẻ để chống lại ung thư chứ không phải là ‘cung cấp thêm chất đạm cho khối u’ như nhiều người vẫn lầm tưởng. Nên chiều theo khẩu vị của người bệnh, chia nhỏ các bữa ăn để người bệnh dễ hấp thụ dưỡng chất. Người nhà cũng nên khuyên người bệnh chịu khó vận động, ít nằm một chỗ để cơ thể được thoải mái, đầu óc được thư giãn, tránh suy nghĩ quá sẽ giúp cho việc điều trị đạt kết quả cao hơn.

Duy trì sức khỏe bằng việc ăn kiêng với các loại rau

Dưỡng chất cần đảm bảo trong bữa ăn của bệnh ung thư

Đạm: Thịt cung cấp cho cơ thể các loại acid amin thiết yếu. Để đảm bảo cung cấp đủ các loại acid amin cần ăn đa dạng các loại thực phẩm. Khẩu phần ăn phải cân đối giữa protein động vật và thực vật. Cơ thể cũng cần bổ sung thêm các nguồn sắt, kẽm…từ các loại thịt có màu đỏ như thịt lợn nạc, thịt bò… Các loại tôm, cua, cá, nhuyễn thể và hải sản cũng là nguồn cung cấp các acid amin và vi chất dinh dưỡng quý giá cho cơ thể.

Tinh bột: Nên chọn các loại ngũ cốc nguyên hạt (gạo, ngô, lúa mì, hạt lúa mạch). Các loại củ (khoai tây, khoai lang, khoai sọ, sắn…). Tránh các loại thực phẩm chế biến sẵn chứa đường đơn, gây nhiều tác hại cho cơ thể.

Chất béo: Là chất cho giá trị năng lượng cao, giúp hình thành cấu trúc tế bào cơ thể. Do đó trong khẩu phần ăn hàng ngày cần phải có một hàm lượng lipid nhất định. Trong đó hàm lượng acid béo không no không quá 50% tổng năng lượng.

Rau quả: Chọn các loại quả tươi sạch, đảm bảo chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm, bảo quản trong điều kiện lạnh. Hạn chế làm mất các vitamin trong quá trình chế biến cũng như sơ chế, bảo quản. Rau quả rất có lợi cho sức khoẻ do cung cấp các loại vitamin.

dinh dưỡng vàng

Sự thay đổi khẩu vị của bệnh nhân ung thư

Trong thời gian bệnh và điều trị, bệnh nhân cũng thường bị thay đổi khẩu vị. Thực phẩm đặc biệt là thịt hoặc những thực phẩm có hàm lượng cao thường gây cho bệnh nhân có cảm giác đắng hoặc có mùi tanh. Các phương pháp sau đây có thể giúp người bệnh giảm thiểu được tình trạng khó chịu:

  • Súc miệng trước khi ăn.
  • Ăn những loại trái cây có vị chua nhẹ như cam, quýt, chanh, bưởi… Ngoại trừ trường hợp những bệnh nhân đang bị tổn thương đau ở miệng, hầu họng
  • Ăn bữa nhỏ nhiều lần trong ngày. Tăng cường ăn những thức ăn ưa thích và không nên ăn nhiều thịt đỏ. Sử dụng các loại gia vị và nước sốt trong món ăn.

Hoá trị liệu hoặc xạ trị ở vùng đầu, cổ có thể gây ra sự giảm tiết nước bọt. Dẫn đến khô miệng, góp phần làm tình trạng chán ăn càng trầm trọng. Cần lưu ý:

  • Nên ăn thức ăn mềm hoặc chế biến nhiều nước. Nhai kẹo cao su hoặc ăn thêm hoa quả chua nhằm tăng tiết nước bọt.
  • Tránh ăn nhiều đường.
  • Sử dụng đồ tráng miệng ướp lạnh.
  • Vệ sinh răng miệng và súc miệng tối thiểu 4 lần trong 1 ngày.
  • Uống nhiều nước và uống từng ngụm trong vài phút.

Lưu ý về chế độ dinh dưỡng của bệnh nhân ung thư

Thức ăn

Đau và nhiễm trùng miệng, hầu họng thường hay gặp ở những bệnh nhân ung thư đang phải chịu xạ trị vùng đầu, cổ. Hoá trị liệu các vùng khác thường có những vấn đề nhiễm trùng. Khi thấy đau răng miệng, bệnh nhân cần thông báo cho bác sĩ điều trị để xử trí kịp thời. Một số thực phẩm nhất định có thể ảnh làm tăng khả năng tổn thương răng miệng của bệnh nhân. Không nên ăn thực phẩm có gia vị cay nồng. Thực phẩm cứng, có góc cạnh sắc gây khó nhai, nuốt. Người bệnh nên kiêng các loại thức ăn chứa nhiều dầu mỡ và hàm lượng chất béo cao như thịt mỡ. Các sản phẩm chiên, rán để gây ứ trệ, lưu trữ và khiến bệnh tình thay đổi sang hướng tiêu cực.

Bệnh nhân nên ăn những thực phẩm mềm, dễ dàng nhai và nuốt như trái cây mềm, phô mai, bún, mỳ, miến, sữa, bột ngũ cốc…Nên tránh ăn cay, mặn, đắng… Tránh các loại trái cây có vị quá chua. Ăn bất cứ khi nào người bệnh có nhu cầu nhưng phải đảm bảo đủ lượng và chất dinh dưỡng. Luôn để người bệnh nhìn thấy thức ăn xung quanh mình để kích thích cảm giác thèm ăn. Nếu không ăn được thức ăn thông thường thì chuyển sang chế độ ăn nhỏ, mềm, nhuyễn (cháo, súp…)

quy tắc

Thức uống

Đa phần bệnh nhân hoá trị liệu thường buồn nôn và nôn liên tục. Lời khuyên là nên cho người bệnh ăn, uống trước khi đói vì cơn đói làm tăng cảm giác buồn nôn. Uống nhiều nước, uống chậm, nhiều hớp trong ngày. Có thể là nước chín, nước ép rau, quả, sữa hoặc những thực phẩm có chứa nhiều nước. Điều quan trọng là uống nước ngay cả những lúc không khát. Tuy nhiên nên hạn chế những thức uống chứa cafein, cồn, nước có ga.

Nước ép làm giảm một lượng đáng kể chất xơ trong rau và trái cây. Vì vậy, nên sử dụng một lượng khẩu phần trái cây rau quả từ thực phẩm nguyên dạng và không phải là nước ép (400-500 gr/ngày).  Mỗi ngày bạn có thể uống 100- 200ml nước ép từ các loại rau, củ, quả. Và nên đa dạng các loại rau củ quả để có được nguồn dinh dưỡng tối ưu.

Kết luận

Nhìn chung chiến đấu với căn bệnh ung thư là một quá trình dài và liên tục. Nhưng chúng ta cũng không nên quá căng thẳng về việc này. Cần động viên bệnh nhân sống lạc quan tích cực hơn. Đặc biệt lưu ý về chế độ sinh hoạt hằng ngày. Và cần một chế độ dinh dưỡng phù hợp sẽ giúp nâng cao sức khỏe; chất lượng điều trị và chất lượng sống cho bệnh nhân ung thư.

Bệnh nhân nên tuân thủ lịch tái khám định kì để theo dõi sức khỏe. Nếu có sự bất thường nào về sức khỏe cần đến bệnh viện ngay. Để phát hiện vấn đề và được thăm khám kịp thời. Bệnh nhân hoặc người thân cũng cần đến gặp bác sỹ chuyên khoa ung để được tư vấn cụ thể, đầy đủ  hơn về chế độ dinh dưỡng.

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai.